Kwestia znęcania się nad zwierzętami rozpaliła Polaków, na forach internetowych zawrzało. Rośnie liczba osób domagających się zaostrzenia kar za wszelkie przejawy agresji wobec zwierząt. Podobno stosunek do zwierząt świadczy o naszym człowieczeństwie. Polski system prawny zdaje się przymykać oko na przestępstwa dotyczące zwierząt, jako na sprawy mniejszej wagi. Tymczasem niska szkodliwość społeczna tego typu czynów to iluzja.

Znęcali się nad kotem

Pole do wzmożonej dyskusji nad znęcaniem się nad zwierzętami otworzyła historia 15-latka z Krakowa. Jest on autorem filmu zatytułowanego Kot kaskader, który został umieszczony w serwisie YouTube. Uwieczniono na nim 3-letniego brata sprawcy. Posłusznie wykonuje on polecenia 15-latka i maltretuje kota. Wydarzenie to wywołało liczne protesty opinii publicznej. Zaczęto baczniej przyglądać się kwestiom przemocy wobec zwierząt i otwarcie piętnować podobne procedery. Środki masowego przekazu donosiły o kolejnych aktach agresji wobec zwierząt. To nie jedyny przypadek nagłośniony przez media w ostatnim czasie. Innym szczególnie okrutnym prasa zainteresowała się w listopadzie ubiegłego roku. Młodzi ludzie przywiązali psa do zderzaka samochodu i nie bacząc na konsekwencje zaczęli podróż. Kierowca został skazany na 14 miesięcy pozbawienia wolności, pozostali na 10 miesięcy.

Inicjatywy społeczne

Na fali odkrywania kolejnych przypadków znęcania się nad zwierzętami przeforsowano wiele projektów zapobiegających podobnym wydarzeniom. Powstają specjalne organizacje chroniące prawa zwierząt oraz straże ochrony zwierząt. Wolontariusze chcą uczulić młodzież na prawidłowe traktowanie i obchodzenie się ze zwierzętami. W ubiegłą niedzielę zorganizowano ogólnopolski „Marsz NIE milczenia” mający na celu uświadomienie, jak ważne dla społeczeństwa jest przeciwdziałanie agresji wobec zwierząt. W wielu miastach Polski zbierano podpisy pod projektem ustawy o ochronie praw zwierząt.

Nic nie usprawiedliwia agresji

Dr Ryszard Kulik - psycholog społeczny podkreśla, że żaden rodzaj agresji nie powinien być akceptowany. „Agresja ma wspólne podłoże, niezależnie od tego, kogo dotyczy. Ktoś, kto znęca się nad zwierzęciem, w innych sytuacjach może takie zachowania przenieść na ludzi” - mówi dr Kulik. W jego opinii surowe kary przynoszą jednak więcej szkody niż pożytku. „Kara powinna wywoływać zmiany w psychice sprawcy. Lepszym pomysłem niż wsadzanie do więzienia byłaby praca na rzecz schronisk dla zwierząt, gdzie sprawca zmieniałby swoją postawę i mógłby zadośćuczynić wyrządzonej szkodzie”[i].

Obecny stan prawny

O kwestiach prawnych związanych z ochroną zwierząt traktuje ustawa z 21 sierpnia 1997 roku, a także Światowa deklaracja praw zwierząt, uchwalona przez UNESCO w 1978 roku w Paryżu. W ustawie z 1997 roku definiowane są podstawowe pojęcia dotyczące humanitarnego traktowania zwierząt. Określono czym jest okrutne traktowanie zwierząt, czy też szczególne okrucieństwo zabijającego zwierzę. Przepisy ustalają również, że przestępstwo znęcania się nad zwierzętami jest przestępstwem o charakterze powszechnym, oznacza to, że osobą, która może się go dopuścić jest każda osoba, nie tylko właściciel czy tez opiekun. Początkowo dominowały kary pieniężne, po roku 2003 notuje się wzrost kar pozbawienia wolności w stosunku do osób znęcających się nad zwierzętami.

Czas na zmiany

Klub Sojuszu Lewicy Demokratycznej złożył w sejmie projekt ustawy dotyczącej zaostrzenia kar za znęcanie się nad zwierzętami. Wobec obowiązującego prawa za maltretowanie zwierząt lub nieuzasadnione lub niehumanitarne pozbawienie ich życia grozi kara do roku pozbawienia wolności. SLD proponuje, aby karę tę zwiększyć do dwóch lat pozbawienia wolności. Posłowie nie ukrywają, że potrzebne są radykalne zmiany. Minister Sprawiedliwości 3 lutego tego roku zorganizował z parlamentarzystami, przedstawicielami Prokuratury Generalnej, Policji oraz Ministerstwa Sprawa Wewnętrznych i Administracji w sprawie problematyki przemocy wobec zwierząt. „Przypadki, z którymi mamy do czynienia w różnych częściach kraju nie tylko bulwersują, ale są przyczyną rozważań nad ewentualnym rozpoczęciem prac legislacyjnych dotyczących zwiększenia ochrony zwierząt” – powiedział Minister Sprawiedliwości Krzysztof Kwiatkowski.

Społeczeństwo popiera zmiany

Obywatele włączyli się czynnie w proces poprawy warunków życia zwierząt i apelują o zaostrzenie przepisów. Zbierane są podpisy pod zmianami w ustawie o ochronie zwierząt. Zajmuje się tym fundacja VIVA. Zaostrzenie kar dotyczy przede wszystkim: zwiększenia kar finansowych nawet do kilkudziesięciu tysięcy złotych, karę do trzech lat pozbawienia wolności i wprowadzenia zakazu posiadania zwierząt. Założony został Obywatelski Komitet nowej „Ustawy o ochronie zwierząt”. Tekst projektu ustawy dostępny jest na stronie internetowej http://www.koalicja.org.pl/projekt_ustawy.pdf . Regularnie pisane są petycje i zakładane ich grupy wsparcia na fb. Tematem przemocy wobec zwierząt zajęli się dziennikarze, a w akcje przekonujące do humanitarnego traktowania zwierząt angażują się celebryci. Zmiany w prawie są konieczne, nic jednak nie zdadzą, jeśli nie pójdą w parze ze zmianami w świadomości społecznej.