Używamy plików Cookies dla zapewnienia poprawnego działania strony. Zgodnie z prawem, musimy zapytać Cię o zgodę. Proszę, zaakceptuj pliki Cookies i pozwól tej stronie działać poprawnie.
Korzystając z naszej strony akceptujesz zasady Polityki Prywatności.

Wyszukaj na naszej stronie

 
 
niedziela, 31 sierpień 2014 22:00

Zjawisko samobójstw poagresyjnych Wyróżniony

Napisał
Oceń ten artykuł
(0 głosów)
Zjawisko samobójstw poagresyjnych © stephen coburn - fotolia.com

Problematyka samobójstw poagresyjnych (samobójstw rozszerzonych, dyadic death) jest niezwykle złożona i dotyka zagadnień z zakresu kryminologii, wiktymologii, psychologii oraz prawa karnego. Samobójstwo poagresyjne łączy w sobie cechy zabójstwa i samobójstwa - polega na tym, że sprawca jeszcze przed podjęciem zachowania suicydalnego decyduje o poszerzeniu grona osób, co do których śmierć zdaje mu się być koniecznością[1]. Istota tego zdarzenia sprowadza się do popełnienia zabójstwa, z którym w związku przyczynowo - skutkowym pozostaje późniejsze samobójstwo sprawcy. Zdaniem P. Kaliszczaka, J. Kunza, F. Bolechały, aby zaliczyć zdarzenie do „dyadic death” konieczne jest łączne zaistnienie następujących okoliczności:

  • istnieje związek przyczynowo - skutkowy pomiędzy samobójstwem sprawcy i uprzednio dokonanym przez niego zabójstwem,
  • w chwili powzięcia zamiaru popełnienia samobójstwa istnieje zamiar dokonania zabójstwa,
  • głównym zamiarem jest samobójstwo,
  • istnieje związek emocjonalny między ofiarą i sprawcą zabójstwa
  • ofiara nie godzi się na stosowanie wobec niej przemocy (brak zgody na bycie ofiarą)[2].

  • Granice czasowe pomiędzy tymi zdarzeniami nie są jasno określone i mogą być ujmowane bardzo szeroko. Wydaje się, że decydujące znaczenie winien mieć warunek związku przyczynowo – skutkowego.

    Motywy popełnienia samobójstwa poagresyjnego są zbliżone do przyczyn występujących przy klasycznym samobójstwie. Zasadnicza różnica sprowadza się do chęci uchronienia najbliższych przed cierpieniem, nieszczęściem, etc. Należy podkreślić, że przyczyny samobójstw są bardzo złożone, często nawarstwiają się i zależą m.in. od osobowości, wieku i pozycji społecznej danej osoby. Ustalenie pełnego katalogu motywów takich zachowań zdaje się być bardzo trudne, a wręcz niemożliwe. Wśród najczęstszych powodów wymienia się: chorobę psychiczną, rozpad stosunków rodzinnych, zawód miłosny, zazdrość na tle uczuć miłosnych, przewlekłą chorobę, alkoholizm oraz warunki ekonomiczne[3]. W literaturze przytacza się także grupę podstawowych czynników, które zwiększają ryzyko zachowań suicydalnych. Należą do nich: wiek, płeć, stan cywilny, wykształcenie, pozycja zawodowa[4]. Dokonanie samobójstwa poagresyjnego może być także uwarunkowane zaburzeniami z kręgu psychopatologii. Wskazuje się, że przyszli samobójcy „przegrywają” walkę z depresją i innymi schorzeniami układu psychicznego. Duże nasilenie lęku, bezsenność, poczucie beznadziejności, poczucie winy – to tylko niektóre elementy zespołu depresyjnego, które mogą iść w parze ze skłonnościami samobójczymi[5].

    W polskim systemie prawnym próby samobójcze nie są penalizowane. Kodeks karny w art. 151 przewiduje karę pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat dla osób, które namawiały lub pomogły innemu człowiekowi w popełnieniu samobójstwa. Powyższe przestępstwo ma charakter materialny, przy czym znamię skutku zostaje zrealizowane w chwili podjęcia próby samobójczej, co niekoniecznie musi skończyć się śmiercią.

    Istotną kwestią jest kwalifikacja prawna samobójstw rozszerzonych, bowiem sprawca znajduje się w podwójnej roli. Trzeba podkreślić, że w przypadku braku dokonania samobójstwa sprawca będzie odpowiadał karnie. Jeżeli zaś próba okazała się skuteczna postępowanie kończy się postanowieniem o jego umorzeniu. Wskazuje się na dwie niezależne podstawy: w sprawie zabójstwa na zasadzie art. 17 par. 1 pkt. 5 k.p.k. tj. ze względu na fakt śmierci sprawcy już znanego oraz w sprawie nagłej śmierci sprawcy (jako nieumyślne spowodowanie śmierci - art. 155 k.k.) na zasadzie art. 17 par. 1 pkt. 2 k.p.k. - wobec stwierdzenia braku znamion czynu zabronionego[6].

    Zjawisko samobójstw rozszerzonych nie jest do końca poznane i wystarczająco opisane. Brak chociażby danych na temat jego skali. Z całą pewnością dogłębna analiza i prowadzenie statystyk mogą przełożyć się na zapobieganie temu niezwykle szkodliwemu zjawisku.



    [1] P. Kaliszczak, J. Kunz, F. Bolechała, Samobójstwo poagresyjne – problematyka kryminalistyczno-procesowa, „Archiwum Medycyny Sądowej i Kryminalistyki”, 2002, LII, s. 180.
    [2] Ibidem, s. 184-185.
    [3] K. Głuch, A. Gawliński, Kto jest ofiarą? Czyli o fenomenie samobójstw poagresyjnych, „Przegląd Prawniczy ELSA Poland”, 1/2013, s. 87.
    [4] B. Hołyst, Kryminologia, Warszawa 2007, s. 747 – 748.
    [5] M. Szymczak, M. Tworek, R. Kędzierski, M. Krzyżaniak, S. Kandulski, Samobójstwo – przyczyny natury społecznej i aspekt psychologiczny, opubl. na stronie http://www.wpsnz.uz.zgora.pl/pliki/prace_studentow/prace/samobojstwa2.pdf [dostęp 11.08.2014]
    [6] P. Kaliszczak, J. Kunz, F. Bolechała, op. cit., s. 177.
    Czytany 7673 razy
    Reklama:
    Najnowsze