Prawo energetyczne często postrzega się jako szczególnie skomplikowaną oraz wymagającą solidnej specjalizacji dziedzinę prawa. Nietrudno przyznać temu poglądowi racji zwłaszcza, że nawet prawnicy po ukończonych aplikacjach jeśli nie „siedzą w branży” wiedzą o nim niewiele. Z drugiej strony trudno znaleźć gałąź tak ważną z punktu widzenia zarówno bezpieczeństwa narodowego jak i gospodarki. Istotną w tym kontekście jest tzw. Polityka energetyczna analizująca od strony prawnej oraz ekonomicznej ten ważny aspekt działalności państwa.

Regulacja prawna i jej charakter

Politykę energetyczną reguluje rozdział trzeci ustawy prawo energetyczne. Według jej przepisów naczelnym organem administracji rządowej w tym zakresie jest Minister Gospodarki, którego zadania obejmują m. in. określenie szczegółowych warunków planowania i funkcjonowania systemów zaopatrzenia w paliwa i energię, koordynowanie współpracy z międzynarodowymi organizacjami rządowymi czy w końcu przygotowanie projektu polityki energetycznej państwa wraz z koordynowaniem jej realizacji. To ostatnie zadanie jest utrudnione ze względu na charakter prawny tego dokumentu, który nie jest przecież źródłem prawa a tym samym nie może rodzić żadnych obowiązków wobec odbiorców oraz przedsiębiorstw energetycznych[1]. Ta luka musi być łatana poprzez rozporządzenia i decyzje Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki.

Celem polityki energetycznej zgodnie z art. 13 powołanej ustawy jest zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego kraju, wzrost konkurencyjności gospodarki i jej efektywności energetycznej, a także ochrony środowiska. Oczywistym jest, że działalność ta musi pozostawać w zgodności z innymi działaniami władz jak np. polityka gospodarcza, polityka zatrudnienia czy polityka fiskalna[2].

Przyjęta polityka energetyczna ogłaszana jest w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitora Polski” i ma formę uchwały Rady Ministrów co w kontekście art. 93 ust. 1 Konstytucji plasuje ją pośród źródeł prawa wewnętrznego, obowiązującego tylko jednostki organizacyjne podległe temu kto je wydaje. Choć jak już wspomniano wcześniej nie rodzi ona obowiązków wobec obywateli to może służyć koordynacji oraz ujednoliceniu polityki organów państwa.

Obecna polityka energetyczna

Obecnie obowiązuje przyjęta 10 listopada 2009 „Polityka energetyczna Polski do roku 2030”.

Zakłada ona działania w czterech podstawowych kierunkach:

1. Poprawy efektywności energetycznej

2. Wzrostu bezpieczeństwa dostaw paliw i energii

3. Dywersyfikacji struktury wytwarzania energii elektrycznej poprzez wprowadzenie energetyki jądrowej

4. Rozwoju wykorzystywania odnawialnych źródeł energii, w tym biopaliw

Poprawa efektywności energetycznej nastąpić ma poprzez realizację dwóch podstawowych celów: utrzymania zeroenergetycznego wzrostu gospodarczego, czyli takiego, który następuje bez wzrostu zapotrzebowania na energię elektryczną oraz zmniejszenia energochłonności polskiej gospodarki.

Wzrost bezpieczeństwa dostaw paliw i energii jak łatwo się domyślić nastąpić ma poprzez dywersyfikację dostaw ropy, paliw ciekłych i gazowych. Równocześnie ma pomóc w tym wykorzystanie zasobów krajowych (m. in) węgla kamiennego, który dzięki rozwojowi technologii ma być źródłem paliw płynnych.

Odpowiedzią na ograniczenia związane z unijnymi regulacjami dotyczącymi ograniczenia emisji dwutlenku węgla oraz zapotrzebowaniem na tanią i czystą energię ma być budowa pierwszej polskiej elektrowni atomowej, która będzie działać już w roku 2020. Oczywiście dokument zawiera szczegółowe wytyczne związane z przeprowadzeniem konsultacji społecznych, a także minimalizacją potencjalnych zagrożeń związanych z jej powstaniem.

Ostatni kierunek ma wymiar nie tylko ogólnokrajowy, ale również lokalny. Wzrost produkcji biopaliw zapewni bowiem nie tylko uniezależnienie od importu, ale poprzez rozwój drobnych, zlokalizowanych blisko odbiorcy i opartych o najbliższą bazę surowcową dostawców rozwinie miejscowe rynki wpływając przy tym pozytywnie na ich bezpieczeństwo energetyczne.

Na zakończenie warto zauważyć, że wszystkie z przytoczonych tutaj kierunków akcentują element bezpieczeństwa ponad potrzebą zysku co uzasadnione jest położeniem geopolitycznym Polski.