Pozycja pokrzywdzonego w polskim procesie karnym odgrywa niezwykle istotne znaczenie. Obowiązujące rozwiązania ustawowe oraz ukształtowana na ich podstawie praktyka pozostawiają jednak wiele do życzenia, zwłaszcza w zakresie zapewnienia realnych możliwości ochrony własnych praw i interesów. Katalog uprawnień, którymi dysponuje ofiara przestępstwa powinien być zbliżony do uprawnień przysługujących sprawcy, a możliwość ich realizacji realny. Zagadnienie to jest szczególnie aktualne w kontekście nowelizacji kodeksu postępowania karnego, zmierzających do rozszerzenia kontradyktoryjności postępowania sądowego.

Z uwagi na rosnące znaczenie pozycji ofiar przestępstw w świetle regulacji unijnych (m. in. poprzez przyjęcie dyrektywy ustanawiającej normy minimalne w zakresie praw, wsparcia i ochrony ofiar przestępstw (2012.29/UE), a także szereg inicjatyw podejmowanych przez organizacje pozarządowe i stowarzyszenia, zmierzające do rozszerzenia zakresu dostępu pokrzywdzonego do pomocy prawnej i informacji, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zdecydował się na realizację projektu pt. „Improving protection of victims’ rights: access to legal aid” („Wzmacnianie ochrony praw ofiar – dostęp do pomocy prawnej”) współfinansowanego przez Komisję Europejską. Jego podstawowym celem jest zwiększenie świadomości prawnej społeczeństwa w zakresie praw i gwarancji procesowych przysługujących ofiarom przestępstw. Partnerami w realizacji projektu są: Sabiedriskas Politicas Centrs PROVIDUS z Łotwy, Center for the Study of Democracy z Bułagrii oraz włoskie Consorzio Interuniversitario per la Formazione.

W ramach projektu zostaną przeprowadzone szkolenia dla praktyków zajmujących się udzielaniem pomocy prawnej osobom pokrzywdzonym, a także dla ogółu społeczeństwa. Warsztaty mają głównie na celu przybliżenie obywatelom tematyki związanej z możliwościami ubiegania się o pomoc w razie pokrzywdzenia przestępstwem, a także świadomego uczestniczenia w procesie karnym.

Międzynarodowe szkolenie dla praktyków, które odbędzie się w dniach 10 – 13 lutego 2014 r. na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, składać się będzie z trzech modułów, prowadzonych w języku angielskim. Pierwszy z nich – prawny - prowadzony będzie przez dwóch trenerów z ramienia Organizacji Narodów Zjednoczonych (Standing Police Capacity, Police Division, Department of Peacekeeping Operations, United Nations) – A. Nasir i Marie Pegie Cauchois. Jego przedmiotem będą międzynarodowe normy i praktyki dotyczące dostępu ofiar do wymiaru sprawiedliwości, udzielanej im pomocy prawnej oraz przysługujących ofiarom praw. Szkolenie w powyższym przedmiocie będzie przeprowadzane przez pierwsze dwa dni warsztatów tj. 10 i 11 lutego. Kolejny moduł poświęcony zostanie aspektom pozaprawnym dotyczącym wdrażaniu najlepszych praktyk w zakresie kontaktu z ofiarami, sposobu udzielania im pomocy. Ta część szkolenia, prowadzona przez Panią psycholog Agnieszkę Nowak – Młynikowską skupiać się będzie przede wszystkim na aspektach emocjonalnych i społecznych kontaktu z ofiarami. Problematyka ta, choć często marginalizowana w kontaktach z ofiarami ma niebagatelne znaczenie dla jakości udzielanej im pomocy i wymiaru rzeczywistego wsparcia. Tym samym, w ocenie parterów współdziałających w realizacji projektu, aspektom tym powinno się poświęcić wiele uwagi. Trzeci, ostatni moduł szkoleniowy poświęcony zostanie problematyce mediacji. Szkolenia w ramach tego modułu przeprowadzi doświadczony mediator z Polskiego Centrum Mediacji Oddział w Poznaniu  - Marceli Kwaśniewski.

Prelegentami szkoleń będą również przedstawiciele Komendy Wojewódzkiej Policji w Poznaniu, Prokuratury Apelacyjnej w Poznaniu, Adwokatury oraz przedstawiciele partnerów uczestniczących w realizacji projektu – praktycy z Włoch i Bułgarii.

Z kolei warsztaty dla społeczeństwa zostaną przeprowadzone w ramach tegorocznych obchodów Tygodnia Pomocy Osobom Pokrzywdzonym Przestępstwem i odbędą się w Poznaniu oraz w Murowanej Goślinie. Jednym z podstawowych narzędzi wykorzystywanych w czasie realizacji szkoleń będzie płyta DVD zawierająca wyczerpujące informacje skierowane do ofiar. Najważniejszym elementem znajdującym się na płycie jest prezentacja przygotowana w Power Poincie, a dotycząca statusu pokrzywdzonego w procesie karnym i zawierająca wszelkie niezbędne pokrzywdzonemu informacje, umożliwiające świadome uczestnictwo w procesie karnym. Szkolenie zostanie przeprowadzone przez szerokie grono specjalistów. Trenerami będą bowiem: przedstawiciel Zakładu Postępowania Karnego UAM, Adwokatury, Policji, jak i psycholog oraz mediatorzy. Uczestnicy szkoleń otrzymają również materiały szkoleniowe.

Mając na uwadze cel przedmiotowego projektu, a także odnosząc się z uznaniem do zmiany podejścia w polityce UE w zakresie ochrony gwarancji procesowych ofiar przestępstw, należy pamiętać, że zasadniczym celem postępowania karnego obok wykrycia i pociągnięcia do odpowiedzialności sprawcy przestępstwa, jest również uwzględnienie prawnie chronionych interesów pokrzywdzonego. Warto zwrócić uwagę na to, że ofiara przestępstwa odrywa znaczącą rolę w procesie karnym nie tylko dlatego, że często jest jedynym źródłem dowodowym, ale przede wszystkim z uwagi na to, że jest osobą najbardziej narażoną na wszelkie negatywne zjawiska, które mogą pojawić się w związku z toczącym się postępowaniem karnym.

Więcej informacji znajduje się na stronie internetowej http://victimsrights.eu/