Dziecko, zgodnie z Konwencją o Prawach Dziecka, jest "istotą ludzką w wieku poniżej osiemnastu lat, chyba że zgodnie z prawem odnoszącym się do dziecka uzyska ono wcześniej pełnoletniość". Zatem prawa dziecka dookreślają pozycją prawną osoby niepełnoletniej będącej obywatelem danego kraju. Osoba małoletnia nie jest w stanie w pełni funkcjonować samodzielnie, podejmować autonomiczne decyzje i świadomie ponosić konsekwencje za swoje czyny, dlatego też do momentu uzyskania pełnoletniości musi pozostawać pod opieką osób dorosłych (rodzice, pełnoletnie rodzeństwo, dziadkowie, przysposabiający, opiekunowie prawni).

Jestem przekonana, iż od najmłodszych lat należy kształtować świadomość dziecka w zakresie przysługujących jemu praw i obowiązków, aby na każdym etapie życia mogło z nich w pełni korzystać. Według mnie to niezwykle ważne, aby w młodym człowieku zaszczepić wiarę w siebie, w swoją wartość, a tym samym utwierdzić w przekonaniu, iż nie jest absolutnie traktowane przedmiotowo tylko podmiotowo. Jako istota ludzka wymaga poszanowania jego tożsamości i godności. Przysługuje mu także ochrona prawna oraz niepodważalne prawa, które muszą być bezwzględnie respektowane przez wszystkich dorosłych, jego bliskich czy innych opiekunów prawnych. Istotnym jest, iż dziecko świadome przysługujących mu praw ma większe możliwości obrony przez wszelkimi atakami przemocy czy dyskryminacji. Jest poinformowane, że podobnie jak istnieją numery alarmowe tak funkcjonują instytucje, które są zobowiązane udzielić mu pomocy, m.in. Pogotowie Opiekuńcze czy Rzecznik Praw Dziecka.

Dziecko jako człowiek i obywatel Polski posiada zagwarantowaną ochronę prawną. Osoba niepełnoletnia podlega także regulacjom, które chronią fundamentalne wartości jednostki ludzkiej (tzw. prawa człowieka). Podstawą tych praw jest godność człowieka wyrażona w art. 30 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej.

"Przyrodzona i niezbywalna godność człowieka stanowi źródło wolności i praw człowieka i obywatela. Jest ona nienaruszalna, a jej poszanowanie i ochrona jest obowiązkiem władz publicznych."

Należy również pamiętać, iż wszystkie dzieci mają takie same prawa oraz powinny być traktowane z szacunkiem i zrozumieniem. W momencie, gdy rodzice, pełnoletnie rodzeństwo lub dalsza rodzina nie jest w stanie zapewnić dziecku właściwej ochrony -państwo ma obowiązek pomóc wskazanej rodzinie lub przejąć obowiązki rodziców i zapewnić dziecku opiekuna prawnego, który z należytą starannością: (1) chroni przed przemocą i demoralizacją, (2) reprezentuje w dokonywaniu czynności prawnych i oświadczeń woli, (3) zapewnia warunki do godnego życia (m.in. mieszkanie, wyżywienie, świadczenia socjalne), (4) gwarantuje opiekę medyczną (m.in. szczepienia, kontrola dentystyczna, rehabilitacje), (5) pomaga w realizacji obowiązku szkolnego i stwarza warunki niezbędne do rozwoju naukowego.

Historia praw dziecka ma swój początek na przełomie XVIII i XIX wieku. Wtedy też zaczęło kształtować się przekonanie, iż osoby niepełnoletnie wymagają wyjątkowej opieki, zainteresowania i ochrony prawnej, a więc unormowania ich praw i obowiązków. Kolejnym ważnym punktem było powstanie organizacji chroniących prawa osób małoletnich m.in. towarzystw międzynarodowych, których celem było zakładanie placówek wychowawczych dla dzieci. Po raz pierwszy prawa dziecka zostały prawnie uregulowane w Deklaracji Genewskiej przyjętej przez Ligę Narodów w 1924 roku, a następnie w Deklaracji Praw Dziecka uchwalonej przez Zgromadzenie Ogólne ONZ. Zachęcam do zapoznania się z treścią każdego z powyższych dokumentów, aczkolwiek według mnie warte zapamiętania jest zdanie zawarte w preambule Deklaracji Genewskiej: "ludzkość powinna dać dziecku wszystko, co posiada najlepszego."

Każda osoba interesująca się prawami dziecka obowiązkowo powinna zapoznać się z również Konwencją o Prawach Dziecka (Światowa Konstytucja Praw Dziecka). Dokument ten został uchwalony w 1989 roku przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych. Składa się z preambuły oraz 54 artykułów. Jednym z ważniejszych postanowień Konwencji jest wprowadzenie mechanizmu kontroli respektowania praw dziecka. 

W powyższym dokumencie skatalogowano wszystkie prawa dziecka zgodnie z zasadami: dobra dziecka, równości, poszanowania praw rodzicielskich i uwzględnienia pomocy państwa. Prawa te podzielone zostały na poszczególne kategorie: (1) osobiste (rozwój osobisty) m.in. prawo do tożsamości, (2) polityczne (wyrażanie własnych poglądów) m.in. prawo do do uczestniczenia w stowarzyszeniach, (3) socjalne (warunki niezbędne do rozwoju) m.in. prawo do opieki zdrowotnej (4) ekonomiczne (możliwość osiągnięcia niezależności finansowej) m.in. prawo do nauki. 

W Polsce ustanowiono instytucję Rzecznika Praw Dziecka, który stoi na straży praw i wolności wszystkich dzieci w Polsce. Rzecznik w swojej działalności kieruje się przede wszystkim zasadą dobra dzieci, zasadą równości oraz zasadą poszanowania odpowiedzialności, praw i obowiązków rodziców za wychowanie dziecka. Aktualnie funkcję tą sprawuje Marek Michalak.