Aby przystąpić do rozważania wpływu rozwodu i okoliczności jemu towarzyszących na egzystencję dziecka w rodzinie, należy w pierwszej kolejności określić, czym jest ta instytucja w świetle prawa polskiego. Temat jest, jednak, zbyt szeroki, by można było omówić go w krótkim materiale, możemy pokusić się jedynie o zarys tematyki.

Rozwodem, zatem, będzie rozwiązanie ważnego związku małżeńskiego przez sąd na żądanie jednego bądź obojga małżonków. Rozwód - obok owdowienia i unieważnienia małżeństwa - jest jedną z okoliczności kończących małżeństwo. Możemy wyróżnić dwa typy rozwodów: z orzekaniem o winie (z winy któregoś z małżonków) – w takiej sytuacji sąd może zasądzić alimenty od osoby, przez którą ustaje związek małżeński na korzyść poszkodowanej osoby; bez orzekania o winie (za tzw. porozumieniem stron) – gdzie małżonkowie zrzekają się praw roszczeniowych w stosunku co do drugiej osoby.

Art. 56 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego uznaje za przesłankę stanowiącą podstawę rozwodu trwały i zupełny rozkład małżeństwa. Sąd nie udzieli rozwodu, jeżeli w jego konsekwencji ucierpiałoby dobro dziecka małżonków lub byłby on sprzeczny z zasadami współżycia społecznego, o czym traktuje art. 56 par. 2 przytoczonego Kodeksu.

Według danych Głównego Urzędu Statystycznego, w 2010 roku odbyło się 61,3 tysiące rozwodów. Liczba ta stopniowo wrasta.

Jako główne przyczyny rozwodów małżonkowie podają: niezgodność charakterów, zdrada, nadużywanie alkoholu, naganny stosunek do członków rodziny lub kłopoty finansowe.

Główny Urząd Statystyczny wylicza również inne prawidłowości dotyczące rozwodów. Mianowicie, trzy czwarte pozwów o rozwód wnoszone jest przez kobiety. Większą skłonność do definitywnego zakończenia małżeństwa na drodze sądowej wykazują mieszkańcy miast. Wśród całej grupy rozwodzących się Polaków, wyższy wskaźnik rozwodzenia się cechuje małżeństwa bardzo młodych ludzi.

Wyniki przeprowadzonej w 2011 roku kampanii społecznej pokazały, że około 84% Polaków traktuje zjawisko rosnącej liczby rozwodów za drugi - zaraz po narkomanii - poważny problem społeczny. Wykazano również, iż w wyniku kampanii wzrosła z 68% do 78% liczba obywateli deklarujących świadomość negatywnego wpływu rozwodu na stan zdrowia dziecka oraz z 67% do 73% wzrosła liczba osób przyznających, iż, w aktualnym stanie wiedzy i świadomości, ludzie jednak pochopnie podejmują decyzję o rozwodzie.

Aktualnie, niemal co piąte polskie dziecko mieszka z tylko jednym rodzicem. Zanim, jednak, do tego dojdzie traumą dla dziecka jest poznanie nagłej rzeczywistości bez jednego rodzica.

Rozwód nie musi oznaczać, że którekolwiek z rodziców będzie mieć ograniczoną władze rodzicielską. Dobrze jest gdy rozwodzący się rodzice samodzielnie wypracują model opieki nad dzieckiem lub dziećmi i przedstawią go tylko w sądzie „do zatwierdzenia”. Takie rozwiązanie jest możliwe wtedy, gdy małżonkowie rozstaja się w zgodzie i będą chcieli, by był to szybki rozwód bez orzekania o winie i długotrwałych batalii w sądzie. Taki plan opieki nad dzieckiem zostanie zaakceptowany przez sąd rodzinny, gdy uzna on, że nie godzi on w dobro dziecka.

To sąd określa takie kwestie jak koszty podróży dzieci związane z odwiedzinami u rodzica, u którego dziecko nie mieszka; zasady kontaktów z tatą bądź mamą; sposób spędzania dni wolnych od szkoły i wakacji, świąt, kontakty telefoniczne z nieobecnym rodzicem, kontakty z dziadkami od strony każdego z rodziców, kształcenie, formy informowania o postępach w nauce lub wydarzeniach w szkole. Sąd reguluje ustalenia związane z obowiązkiem alimentacyjnym. Obowiązek alimentacyjny nie kończy się wraz z osiemnastymi urodzinami dziecka. Trwa on aż do czasu usamodzielnienia się, które jest zazwyczaj łączone z zakończeniem edukacji.

Sąd, jako instytucja kierująca się naczelną zasadą dobra małoletniego dziecka, dysponuje możliwością odmówienia orzeczenia rozwodu. Nie są to częste przypadki, ale w polskie orzecznictwo zna kilka takich przypadków.