Czytając mój poprzedni wpis na pewno zwróciłeś uwagę na prosty fakt, iż nie do końca logiczne byłoby odstępowanie od całości umowy w sytuacji, gdy jej lwia część została już poprawnie wykonana. Kodeks cywilny zna także instytucję odstąpienia od części umowy wzajemnej.

Abyś mógł odstąpić od części umowy wzajemnej, świadczenie tak Twojego dłużnika, jak i Twoje, musi być podzielne. Co to oznacza? Świadczenie jest podzielne, jeżeli może być spełnione częściowo bez istotnej zmiany przedmiotu lub wartości. Książkowym przykładem takiego świadczenia jest oczywiście świadczenie pieniężne lub inne świadczenie w rzeczach oznaczonych co do gatunku. Orzecznictwo stoi na stanowisku, że świadczenie rzeczy oznaczonych co do tożsamości zawsze jest niepodzielne.

Drugą przesłanką odstąpienia od części umowy jest okoliczność, iż… dłużnik dopuszcza się zwłoki jedynie co do części swojego świadczenia. Logiczne, prawda? Gdyby zaś dłużnik dopuszczał się zwłoki co do spełnienia całości świadczenia, wtedy możemy przecież odstąpić od całej umowy.

W takiej sytuacji, jak opisana powyżej, masz wybór - albo odstąpisz jedynie od części umowy, co do której wykonania dłużnik pozostaje w zwłoce, albo od całej reszty niewykonanej umowy. Sam musisz ocenić, co będzie dla Ciebie w danym wypadku bardziej korzystne.

Czy pomimo tego, że dłużnik spełnił część świadczenia podzielnego, możesz odstąpić od całej umowy? Możesz, ale tylko wtedy, gdy wykonanie częściowe nie miałoby dla Ciebie znaczenia ze względu na właściwości zobowiązania albo ze względu na zamierzony przez Ciebie cel umowy, wiadomy stronie będącej w zwłoce. Jeżeli chciałbyś więc takie uprawnienie posiadać, warto jest wpisać do umowy klauzulę stanowiącą, iż celem umowy jest spełnienie świadczenia w całości, a nie częściami – pozwoli to uniknąć wątpliwości, które musiałby potem rozstrzygać sąd. Umieszczenie takiej klauzuli w umowie nie obliguje Cię zaś do odstąpienia od całej umowy – w dalszym ciągu możesz odstąpić od niej w części, o czym wspominałem wyżej.

Ślązak, Zapiór i Wspólnicy Kancelaria Adwokatów i Radców Prawnych