Używamy plików Cookies dla zapewnienia poprawnego działania strony. Zgodnie z prawem, musimy zapytać Cię o zgodę. Proszę, zaakceptuj pliki Cookies i pozwól tej stronie działać poprawnie.
Korzystając z naszej strony akceptujesz zasady Polityki Prywatności.

Wyszukaj na naszej stronie

 
 
poniedziałek, 25 sierpień 2014 22:00

Postępowanie w sprawie o uznanie za zmarłego Wyróżniony

Napisał
Oceń ten artykuł
(0 głosów)
Postępowanie w sprawie o uznanie za zmarłego © moonrun - fotolia.com

Według prowadzonych statystyk przez polską Policję, odnotowuje się około 17 tysięcy zaginięć Polaków rocznie. Jak wykazują badania ich liczba z roku na rok wzrasta, tym samym stając się bardzo niepokojącym zjawiskiem. Ludzie giną bez względu na wiek, płeć, czy wykształcenie, jednak najczęściej dotyczy to osób młodych[1].

Czym jest samo zaginięcie? Ustawa nie przewiduje definicji legalnej tego pojęcia. Z pomocą jednak przychodzi nam judykatura i doktryna, które jednoznacznie wskazują, iż jest to stan, w którym nie wiadomo, czy dana osoba na pewno żyje, czy zmarła. Nie ma też żadnych wiadomości o jej aktualnym miejscu pobytu.

Należy podkreślić, iż zaginięcie wywołuje nie tylko negatywne konsekwencje na tle osobistym, ale również prawnym, przede wszystkim w prawie cywilnym. Dlatego też, ustawodawca przewidział instytucję, która może stać się drogą do rozwiązania powstałego stanu niepewności. Jest nią uznanie za zmarłego, do którego odnoszą się przepisy ustawy – Kodeks cywilny z dnia 23 kwietnia 1964 r. (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm), Tytuł II, Dział I, Rozdział III.

Czym jest uznanie za zmarłego? Jest to instytucja, która umożliwia osobom zainteresowanym zawnioskowanie o przyjęcie śmierci osoby zaginionej. Kwestię rozstrzyga orzeczeniem Sąd, na podstawie którego sporządzony zostaje akt zgonu. Tym samym stan niepewności zostaje uregulowany.

Fundamentalne znaczenie ma treść art. 29 k.c. Po dogłębnej lekturze tego przepisu możemy zauważyć, iż ustawodawca wskazał trzy momenty.

Standardowo zaginiony może zostać uznany za zmarłego, kiedy to upłynęło 10 lat od końca roku kalendarzowego, w którym według istniejących wiadomości jeszcze żył. Co to oznacza? Przykładowo Jan Kowalski wyjechał w maju 2005 roku w podróż służbową, z której nie powrócił, a usilne poszukiwania nie dały żadnego rezultatu. Pan Jan staje się więc osobą zaginioną. Jego żona, Anna Kowalska będzie mogła domagać się uznania męża za zmarłego po upływie 10 lat. Okres ten rozpoczyna bieg dopiero od 1 stycznia 2006 r. i trwa do początku 2016 r.

Kolejne dwie sytuacje, to wyjątki od zasady, gdzie główny nacisk został położony na wiek zaginionego. Art. 29 § 1 zd. 2 k.c. wskazuje, iż jeżeli osoba osiągnęła 70 rok życia, to aby uznać ją za zmarłą, wystarczy jedynie 5 lat od końca roku kalendarzowego, w którym według istniejących wiadomości jeszcze żyła.

Jeżeli natomiast mamy do czynienia z osobą młodą, przykładowo czternastoletnim dzieckiem, to nie może ona zostać uznana za zmarłą, dopóki nie ukończyłaby 23 roku życia.

Postępowanie w sprawie uznania osoby za zmarłą rozpoczyna się od złożenia wniosku przez zainteresowaną osobę, najczęściej będą to małżonkowie. Dokument ten należy przedłożyć w Sądzie rejonowym właściwym dla ostatniego miejsca zamieszkania osoby zaginionej. W takim wniosku należy określić przede wszystkim imię i nazwisko zaginionego, ostatnie miejsce zamieszkania lub pobytu. Zgodnie z treścią art. 23 ustawy z dnia 27 maja 2014 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. z 2014 r. poz. 1025), do wniosku należy dołączyć opłatę w wysokości 40 zł.

O uznaniu osoby za zmarłą decyduje Sąd, wydając stosowne orzeczenie, po przeprowadzeniu wyczerpującego postępowania. W postanowieniu zostaje wskazana dokładna data, którą przyjmuje się za dzień śmierci osoby zaginionej. Na podstawie art. 31 § 2 k.c. jest ona ustala na podstawie okoliczności, a jeżeli nie pojawią się żadne dane uprawdopodabniające chwilę śmierci, datą tą staje się dzień, od którego uznanie za zmarłego stało się możliwe. Ponadto Sąd może przyjąć w postanowieniu za chwilę śmierci jedynie datę. W takiej sytuacji za moment domniemanej śmierci uznaje się koniec tegoż dnia. Na podstawie tego orzeczenia możliwe jest wystawienie aktu zgonu przez kierownika Urzędu Stanu Cywilnego ze wszystkimi tego konsekwencjami.

Podsumowując, należy zauważyć, iż instytucja uznania za zmarłego najczęściej jest stosowana na gruncie prawa spadkowego oraz prawa rodzinnego. W prawie spadkowym umożliwia otwarcie spadku. W prawie rodzinnym pozwala małżonkowi zaginionego zawarcie nowego, legalnego związku małżeńskiego, jeżeli ten pozostawał w dobrej wierze. Tym samym, nawet jeżeli zaginiony odnajdzie się po przeprowadzeniu postępowania o uznaniu za zmarłego, nowe małżeństwo pozostaje ważne!



[1] Strona internetowa dot. osób zaginionych w Polsce www.zaginieni.pl/dlaczego-ludzie-gina-bez-wiesci (dostęp: 16.08.14)
Czytany 7225 razy
Reklama:
Najnowsze