Dlaczego? Odpowiedź wydaje się prosta - jeżeli nie wiadomo, o co chodzi, chodzi o pieniądze. Tym krótkim powiedzeniem można w jednym zdaniem podsumować cały artykuł. Benjamin Franklin powiedział kiedyś, że na świecie pewne są tylko śmierć i podatki. Ja do tej wyliczanki dodałbym jeszcze składki na ubezpieczenie społeczne. Skoro, więc są pewne to, czemu traktować je, jako argument przemawiający za zatrudnianiem studenta?

Odpowiedź możemy znaleźć w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych [dalej: u.s.u.s], w której ustawodawca, jako jeden z "motywatorów" do zatrudniania m.in. studentów wprowadził wyłączenia obowiązku opłacania składek wobec niektórych grup.

Art. 6 ust. 4 u.s.u.s tworzy zwolnienie od obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie społeczne za uczniów gimnazjów, szkół ponadgimnazjalnych, ponadpodstawowych oraz studentów do ukończenia 26 roku życia, o ile wymienione tutaj osoby są zatrudnione na podstawie umowy zlecenia. Forma umów cywilnoprawnych, jako formy zatrudniania jest bardzo rozpowszechniona nie tylko wśród studentów, ale to właśnie tutaj mają one największe znaczenie. Właśnie w tej formie organizowane są praktyki, przyjęcia na staże, a także pierwsze przyjęcia do pracy. Wyłączenie, o którym mowa nie ma charakteru bezwzględnego w tym sensie, że zgodnie z art. 7 pkt. 4 u.s.u.s. student ma prawo do dobrowolnego objęcia ubezpieczeniem społecznym. Z uwagi jednak na raczej sporadyczne wykorzystywanie tej konstrukcji, nie będzie ona przedmiotem dalszych rozważań w tym artykule.

Wśród składek na ubezpieczenie społeczne możemy, zgodnie z art. 1 u.s.u.s wyliczyć cztery składki: emerytalną, rentową, chorobową oraz wypadkową. Z uwagi na brzmienie art. 11 ust. 1 u.s.u.s. osoba pracująca na podstawie umowy zlecenia nie jest objęta obowiązkowym ubezpieczeniem chorobowym, przy czym może ona zostać objęta ubezpieczeniem dobrowolnym na podstawie art. 11 ust. 2 u.s.u.s.

Wysokość stóp procentowych składek została uregulowana w art. 22 ust. 1 u.s.u.s., z którego możemy wyczytać, że łączna suma składek [1], którym podlega osoba zatrudniona na umowę zlecenia oscyluje między 27,92% a 35,85% podstawy wymiaru. Różnica między składką maksymalną a minimalną wynika ze zróżnicowanej składki na ubezpieczenie wypadkowe, co zostało uregulowane w odrębnych przepisach i wykracza poza ramy niniejszego opracowania.

Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne, w omawianym przypadku, stanowi osiągany przychód, a więc kwota brutto (art. 18 ust. 1 u.s.u.s). Ubezpieczony zostaje objęty obowiązkowym ubezpieczeniem społecznym zgodnie z ustawą już od dnia oznaczonego w umowie jako dzień rozpoczęcia jej wykonywania (art. 13 pkt. 2 u.s.u.s.).

Przechodząc już z gruntu rozważań prawnych na grunt właściwy bardziej ekonomii - załóżmy, że porównujemy wysokość faktycznie otrzymanego wynagrodzenia [2] osoby objętej obowiązkiem ubezpieczenia społecznego (A) oraz osoby nie objętej takim obowiązkiem np. studenta (B). Przy założeniu, że planujemy przeznaczyć na wypłatę 1500 zł brutto w obu przypadkach, musimy dokonać następujących wyliczeń.

Kwotę wypłacaną osobie A musimy w pierwszej kolejności pomniejszyć o składki na ubezpieczenie społeczne, więc z kwoty 1500 zł brutto pozostaje nam 1081,20 zł [3], od czego musimy odjąć jeszcze kwotę zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych. W końcowym rozrachunku otrzymamy kwotę 864,96 zł [4].

W przypadku osoby B od kwoty 1500 zł brutto musimy odjąć jedynie zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych, a więc otrzymamy kwotę 1284 zł "na rękę".[5]

Podsumowując te rozważania należy także wskazać, że aby osoba A uzyskała analogiczną wysokość wynagrodzenia, co osoba B, pracodawca musiałby przeznaczyć na to kwotę 2081 zł w miejsce 1500 z omawianego przykładu.. Jak widać zatrudnianie studentów może być ciekawą formą optymalizacji kosztów, przy jednoczesnym umożliwieniu młodym ludziom rozpoczęcia ścieżki kariery.