Otwierasz swoją skrzynkę mailową i prócz spodziewanych wiadomości widzisz jedną, pochodzącą z nieznanego adresu. Otwierasz ją i rozszyfrowując łamaną polszczyznę dowiadujesz się, że spadkobierca wielkiej polsko – afrykańskiej fortuny potrzebuje małej finansowej pomocy. Jeśli jej udzielisz oferuje partycypację w pokaźnych zyskach. Dziś zapewne mało kto uwierzyłby w taką historię. No dobrze, w taką na pewno, ale wraz z rozwojem internetu oszuści usprawniają swoje metody do tego stopnia, że potrafią wyciągnąć gotówkę nawet od prawników prowadzących kancelarie.

Czym jest nigeryjski szwindel?

Znany również jako nigeryjski przekręt, afrykański szwindel, Nigerian scam czy 419 scam (od numeru artykułu nigeryjskiego kodeksu karnego dotyczącego tego przestępstwa) to rodzaj oszustwa polegający na zaproponowaniu przez jedną osobę pochodzącą z jakiegoś egzotycznego kraju podziału pieniędzy po dokonaniu symbolicznej (w stosunku do zysków) kwoty. Swoją nazwę zawdzięcza on fali tego typu wyłudzeń jaka miała miejsce w latach osiemdziesiątych ubiegłego wieku za kadencji prezydenta Nigerii – Shehu Usman Aliyu Shagari, słynącej z poziomu korupcji[1]. Dziś jednak proceder ten rozszerzył się na cały świat i propozycję intratnego biznesu można otrzymać z każdego miejsca na ziemi.

Metody oszustw

Klasyczny schemat z nigeryjskim księciem ze względu na niską skuteczność dawno odszedł już do lamusa. Obecnie coraz częściej oszust wyszukuje swoją ofiarę na portalu aukcyjnym i proponuje jej nieoficjalną transakcję. Ponieważ mieszka za granicą, a zależy mu na szybkiej przesyłce gdy tylko otrzyma zgodę na taki interes przedstawia fałszywe potwierdzenie przelewu. Tuż po nadaniu paczki kontakt się urywa.

Czasami ten sam oszust potrafi nawiązać kontakt ponownie, ale przedstawiając się już jako przedstawiciel FBI albo nigeryjskiej policji, który złapał oszusta i oferuje zwrot towaru. Oczywiście należy za niego zapłacić bo rząd nie finansuje tego typu interwencji.

Coraz większą popularność zdobywa ostatnio nowa odmiana tego oszustwa kierowana specjalnie do prawników. Kancelaria otrzymuje maila z Afryki lub kraju Zatoki Perskiej z prośbą o pomoc przy egzekucji wierzytelności od polskiego dłużnika. Tutaj przestępcy działają z większą finezją, dłużej, ale i tak ostatecznie proszą o wsparcie finansowe celem załatwienia nieprzewidzianych spraw administracyjnych.

Ochrona

Zgodnie z art. 286 § 1 Kodeksu Karnego kto, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadza inną osobę do niekorzystnego rozporządzenia własnym lub cudzym mieniem za pomocą wprowadzenia jej w błąd albo wyzyskania błędu lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8. Pamiętać też należy o art. 6 § 2 tej ustawy zgodnie z którym czyn zabroniony uważa się za popełniony w miejscu, w którym sprawca działał lub zaniechał działania, do którego był obowiązany, albo gdzie skutek stanowiący znamię czynu zabronionego nastąpił lub według zamiaru sprawcy miał nastąpić.

Mimo penalizacji tych czynów ich wykrywalność jest niewielka. Z jednej strony winne są temu procedury międzynarodowe. Jeśli sprawca działał z terenu np. Nigerii to współpraca z tamtejszymi organami ścigania nie rokuje wiele. Tym bardziej, że nieoficjalnie to trzecie największe źródło dochodów w tym państwie[2].

Winni są jednak i sami pokrzywdzeni, którzy wstydzą się przyznać do bycia ofiarą nigerian scam. Wiktymologia zna tego typu zjawisko głównie w przypadku gwałtów, ale tutaj ma ono nieco inne podłoże. Przecież by dać nabrać się na tego typu wyłudzenie potrzeba jest dwóch, raczej wstydliwych cech – chciwości i naiwności[3].