Turcja to wyjątkowe państwo, które łączy ze sobą elementy kultury orientalnej z rozwiązaniami europejskimi. Te ostatnie widoczne są szczególnie mocno na gruncie Konstytucji uchwalonej w 1982, według której państwo nad Bosforem „jest demokratycznym, laickim i społecznym państwem prawa, które w duchu pokoju wspólnoty, narodowej solidarności i sprawiedliwości przestrzega praw człowieka, jest związana nacjonalizmem Ataturka i opiera się na podstawowych zasadach głoszonych w preambule”[1]. Ważny filar tak ukształtowanej praworządności stanowi Samorząd Adwokatów Tureckich.

Organizacja samorządu

Najwyższym organem tureckiego samorządu adwokackiego jest Zgromadzenie Ogólne, którego kadencja trwa 4 lata i tworzą je delegaci z każdej izby (po 2, izby zrzeszające więcej niż 100 członków wybierają jeszcze dodatkowych delegatów). Zbiera się ono raz na dwa lata, jednak Zarząd ma prawo zwołać zebranie nadzwyczajne, gdy uzna to za konieczne lub z pisemnym wnioskiem wystąpią jego członkowie reprezentujący przynajmniej 10 izb adwokackich. Kompetencje w tym zakresie ma również Minister Sprawiedliwości, może on bowiem wystąpić do Zarządu z prośbą o zwołanie nadzwyczajnego zebrania celem przyjęcia swoich poglądów na wymiar sprawiedliwości czy wykonywanie zawodu.

Do podstawowych kompetencji Zgromadzenia Ogólnego należy wybór Zarządu. Tworzy go 10 osób, a jego kadencja podobnie jak Zgromadzenia również wynosi 4 lata. Próbując ogólnie nakreślić jego obowiązki, należy stwierdzić, że kieruje on całym Samorządem, a więc przygotowuje ogólne założenia budżetowe, wykonuje decyzje Zgromadzenia, odpowiada za politykę kadrową zatrudnionego przez samorząd personelu, rozstrzyga spory pomiędzy izbami adwokackimi czy tworzy profesjonalne publikacje podnoszące kwalifikacje zawodowe adwokatów.

Zarządowi przewodniczy prezes, który jest też odpowiedzialny za reprezentowanie całego Samorządu, w którego skład wchodzą jeszcze Prezydium, Komisja Dyscyplinarna oraz Rada Nadzorcza.

Pisząc o Samorządzie należy w końcu zaznaczyć, że składa się on z 78 izb zrzeszających łącznie 66 tys. adwokatów.[2] Według tureckiego odpowiednika prawa o adwokaturze są to profesjonalne, publiczne organizacje wyposażone w osobowość prawną, działające na podstawie zasad demokratycznych i prowadzące działania zmierzające do:

Izby tworzy się w każdej stolicy prowincji, jeśli zrzeszać będzie przynajmniej 30 adwokatów. Kwestie połączenia lub utworzenia nowej izby leżą w gestii Zgromadzenia Ogólnego. Ich struktura organów kształtuje się podobnie jak na poziomie ogólnokrajowym, a więc występuje tutaj: Walne Zgromadzenie, Zarząd, Prezes, Prezydium, Komisja Dyscyplinarna i Rada Nadzorcza. Z oczywistych względów pełniących ww. funkcje obowiązuje zakaz incompatibilitas (choć nie dotyczy on stanowisk w Komisji Dyscyplinarnej i Radzie Nadzorczej jeśli izba liczy mniej niż 40 członków).

Kto może zostać adwokatem?

Kandydat na członka Samorządu musi spełnić łącznie 6 warunków[3]:

1. posiadać obywatelstwo Republiki Tureckiej
2. ukończyć wydział prawa w Turcji
3. ukończyć roczne obowiązkowe praktyki (pół roku w sądzie, a drugie pół u adwokata)
4. zdać egzamin adwokacji
5. zamieszkiwać w regionie objętym właściwością izby, do której aplikuje
6. być niekaranym
   
   

Pozostałe informacje

Tureccy adwokaci mogą praktykować w ramach własnej kancelarii, spółki partnerskiej lub prowadzić biuro wraz z innymi kolegami. Kwestie wynagrodzenia są uregulowane dość rygorystycznie, ponieważ jego stawki określa ministerialny taryfikator biorący pod uwagę różnorakie czynniki jak np. reputacja, wiedza specjalistyczna czy doświadczenie. Odpowiedzialność dyscyplinarna natomiast kształtuje się bardzo podobnie jak nad Wisłą – sprzeniewierzenie zasadom deontologii skutkować może ostrzeżeniem, naganą, karą pieniężną, zawieszeniem uprawnień do wykonywania zawodu (od 3 miesięcy do 3 lat) czy wykluczeniem z zawodu.

Podsumowanie

Jak widać status adwokata w Turcji bardzo przypomina ten jaki znamy w Polsce. Nic więc dziwnego, że tamtejsza palestra stoi wobec podobnych do naszych wyzwań. Czy próba integracji z Unią Europejską spowoduje, że rozwiążemy je podobnie? A może nad Bosforem pójdą swoją drogą tworząc tym samym oryginalny system pomocy prawnej? Czas pokaże.