Rodzinne firmy stanowią jeden z fundamentów polskiej gospodarki.
Oczywiste jest, że ustawodawca powinien dążyć, poprzez odpowiednie regulacje prawne, do zwiększania potencjału tych firm.
Nie wszystkie przepisy jednak spełniają ten postulat. Przykładem jest regulacja dotycząca osób współpracujących z przedsiębiorcą.

Dla wielu osób prowadzących niewielkie firmy jedną z kluczowych kwestii jest pomoc członków najbliższej rodziny z którymi prowadzą wspólne gospodarstwo domowe. Przepis z artykułu 8 ustęp 2 i 11 Ustawy o Systemie Ubezpieczeń Społecznych wprowadzają instytucję, która wielu przedsiębiorców zniechęca do zatrudniania członków rodziny we własnej firmie.

Osoba współpracująca
Osobami współpracującymi według wymienionych przepisów są między innymi małżonek, dziecko oraz rodzice przedsiębiorcy którzy pracują na podstawie umowy o pracę oraz prowadzą z nim wspólne gospodarstwo domowe. Składki za osobę współpracującą są wyższe niż w przypadku innych. Minimalna podstawa opłat na ubezpieczenie społeczne stanowi 60 procent przeciętnego wynagrodzenia a składki zdrowotnej – 75 procent.

Wysokie koszty pracy osoby współpracującej powodują że przedsiębiorcy szukają alternatywnych rozwiązań. Jednym z nich jest zawarcie umowy cywilnoprawnej z członkiem rodziny. W tym przypadku przedsiębiorca musi jednak tak ją sformować, aby nie miała ona cech umowy o pracę. Wiele rodzajów działalności uniemożliwia jednak określenie zakresu pracy w formie przewidzianej dla umowy zlecenia lub umowy o dzieło.

W innej sytuacji jest przedsiębiorca, którego dziecko jest studentem albo osobą uczącą się.
Polskie przepisy wspierają zatrudnianie młodych, uczących się ludzi. Jeżeli przedsiębiorca zawrze cywilnoprawną umowę z studentem lub uczniem (który nie skończył 26 roku życia), nie musi opłacać za nią składek społecznych ani zdrowotnych.
To uregulowanie, biorąc pod uwagę trudną sytuację młodych ludzi na rynku pracy, należy uznać za prawidłowe i korzystne rozwiązanie.
Przedsiębiorca powinien jednak w umowie dokładnie określić zakres obowiązków oraz wynagrodzenie, w przeciwnym razie ZUS może uznać dziecko za osobę współpracującą.

Konsekwencje w praktyce
Regulację zawartą w art. 8 Ustawy o Systemie ubezpieczeń społecznych należy uznać za szkodzącą przedsiębiorczości. Wysokie koszty pracy osoby współpracującej często powodują, że przedsiębiorcy rezygnują z pomocy członków rodziny i są zmuszeni do rekrutacji oraz przeszkolenia osób z zewnątrz. Podnosi to koszty funkcjonowania firmy i zmniejsza jej potencjał.
Dla dzieci przedsiębiorców, które w okresie wakacyjnym szukają sezonowej pracy, możliwość pomocy rodzicowi w prowadzonym przez niego przedsiębiorstwie może być doskonałą propozycją. Młody człowiek wspiera rodzinną firmę, unika długotrwałych poszukiwań pracy, zapoznaje się z funkcjonowaniem firmy, wkracza na rynek pracy wspierany pomocą i radami ze strony rodzica.

Propozycja rozwiązania
Często proponowanym rozwiązaniem legislacyjnym, które wielu przedsiębiorcom ułatwiłoby prowadzenie działalności, byłoby pozostawienie wyboru odnośnie tego w jaki sposób rozliczałby się z ZUS. Przedsiębiorca sam mógłby wybrać czy pomagający mu w prowadzeniu firmy członek rodziny będzie rozliczany jako osoba współpracująca czy tak jak każdy inny pracownik.
Wspieranie zatrudniania członków najbliższej rodziny jest oczekiwane przez osoby prowadzące działalność gospodarczą. W licznych przypadkach chodzi o małe, rodzinne firmy w których zaufanie i dyspozycyjność są kluczowymi kwestiami doboru pracowników. Pomoc osoby, z którą przedsiębiorca stale przebywa i na bieżąco konsultuje kwestie związane z prowadzeniem firmy może być nieocenionym wsparciem dla przedsiębiorstwa skutecznie zwiększając jego potencjał i wydajność.