Tzw. afera Amber Gold jest tematem wręcz wymarzonym dla mediów. Marcin P., mimo wielokrotnych wyroków za przestępstwa gospodarcze, bez problemu rejestruje kolejną działalność gospodarczą i z jawnym pogwałceniem art. 18 § 2 ksh zostaje członkiem zarządu w co najmniej trzech spółkach.

Pomijając już istniejące (lub nie – w zależności od poglądów) polityczne tło całej sprawy, obnażyła ona niewątpliwie problem „martwych przepisów” polskiego prawa. Celem art. 18 § 2 ksh jest uniemożliwienie zasiadania w organach spółek kapitałowych osób skazanych za przestępstwa gospodarcze. Przepis ten, jakkolwiek sam w sobie zasługuje na pozytywną ocenę, to w połączeniu z brakiem regulacji, nakładającej na sąd rejestrowy obowiązek weryfikacji niekaralności w zakresie wymaganym ustawą, czyni z niego przepis nieefektywny.

Na gruncie obecnych przepisów sąd rejestrowy mógł dokonać weryfikacji prawdziwości oświadczenia o niekaralności w sytuacji, kiedy podjął wątpliwości odnośnie prawdziwości składanego oświadczenia. Dotychczasowa praktyka wskazywała jednak, że zazwyczaj do tego typu wątpliwości nie dochodziło.

Zastaną sytuację ma uzdrowić ustawa o zmianie ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym i niektórych innych ustaw sporządzona na podstawie projektu z 7 września 2012 r. Znajduje się on obecnie w fazie konsultacji społecznych. Rząd narzucił bardzo szybkie tempo prac nad ustawą, gdyż zgodnie z art. 5 projekt ma ona zacząć obowiązywać formalnie już od 31 grudnia 2012 r., przy czym zgodnie z projektem (art. 4) system ma zacząć funkcjonować w praktyce dopiero od 1 stycznia 2014r.

Zgodnie z brzmieniem projektu, system ma opierać się na usprawnieniu procedury przekazywania danych pomiędzy Krajowym Rejestrem Sądowym a Krajowym Rejestrem Karnym, a także wewnątrz samego KRSu - w zakresie udostępniania danych o rejestrze dłużników niewypłacalnych.

System komunikacji z Krajowym Rejestrem Karnym ma w założeniu autorów mieć charakter dwufazowy. W pierwszej fazie system będzie wysyłał automatycznie informację o fakcie skazania za przestępstwa określone w art. 18 § 2 ksh do sądu rejestrowego. W przypadku stwierdzenia karalności nastąpi procedura dalszego dokładnego sprawdzenia czy np. nie nastąpiło zatarcie skazania. W przypadku braku tego typu zdarzenia, sąd odmawia dokonania wpisu w rejestrze.

Koszt wprowadzenia rejestracji jest szacowany na 1 455 000 zł, co wydaje się kwotą niezbyt wygórowaną w sytuacji, kiedy wprowadzone rozwiązania, w znaczącym stopniu, zwiększą pewność obrotu.

Podsumowując, projekt należy ocenić pozytywnie, przy czym nie stanowi on rozwiązania kompleksowego. W dalszym ciągu nieuregulowana pozostaje m.in. kwestia karalności prokurentów, posiadających wielokrotnie faktycznie silniejszą pozycję niż członkowie zarządu, przy ograniczonej odpowiedzialności. Tym niemniej należy się cieszyć, że Państwa „odrobiło lekcję” zadaną przez Amber Gold i chce wzmocnić instrumenty kontroli, chroniące obrót przed oszustami.