System źródeł prawa międzynarodowego jest inny niż system źródeł praw krajowego ze względu na genezę prawa międzynarodowego. Dawne prawo narodów było prawem zwyczajowym, które potem skodyfikowano. Duży wpływ na wytworzenie się praktyki miały konflikty zbrojne. Normy prawa zwyczajowego kształtowały się też wskutek zgodnych interesów w czasie pokoju. W doktrynie przyjmuje się, że międzynarodowe prawo morza zapoczątkowało rozwój prawa międzynarodowego.

Spisanie takiej praktyki spowodowało, że dziś prawo międzynarodowe tworzone jest w drodze umów, mimo że zwyczaj ma dalej duże znaczenie.

W prawie krajowym istnieje hierarchia źródeł prawa. W prawie międzynarodowym wszystkie źródła co do zasady mają jednakową moc wiążącą. Są pewne wyjątki, jak granice swobody porozumiewania się czy kontraktowania, które zakreślają normy ius cogens. W doktrynie mówi się, że tyle jest norm prawa międzynarodowego, ile jest zgodnej woli. Prawo międzynarodowe jest ograniczone przez ius cogens, czyli normy bezwzględnie obowiązujące, imperatywne, peremptoryjne. Dzieje się tak, ponieważ są to normy wywodzące się od całej społeczności międzynarodowej. Prawo krajowe i inne normy dyspozytywne nie mogą być sprzeczne z normami ius cogens i takie prawo czy umowa jest nieważna ex tunc i nie wywołuje skutków prawnych. Państwa – jako podmioty prawa międzynarodowego – nie są nieograniczone i limitują je normy ius cogens.

Przymus

Nie można wyłonić aparatu przymusu w prawie międzynarodowym. To prawo jednak tworzy środki przymusu, które mogą podjąć państwa, w postaci:

Normy prawa

Z systematyki źródeł i katalogu podmiotów wynika następna cecha dotycząca norm prawnych.

Normy prawne w porządku krajowym mają strukturę trójczłonową: hipoteza, dyspozycja i sankcja, z wyjątkami na przykład w prawie cywilnym. W prawie międzynarodowym co do zasady sankcja nie występuje – co potwierdza fakt braku aparatu przymusu. Hipotezy z reguły są domyślne. Norma prawa międzynarodowego składa się zasadniczo z dyspozycji, która określa możność, czyli sposób postępowania.

Cały system funkcjonuje na zasadzie DOBREJ WIARY, a dopiero cały system prawa międzynarodowego jest zabezpieczony przymusem stosowanym indywidualnie lub zbiorowo.

Normy prawa międzynarodowego mają charakter kompleksowy i są również AUTONOMICZNE. Autonomiczność oznacza, że występuje jedność prawodawcy, adresata i gwaranta przestrzegania tych norm – inaczej niż w prawie krajowym, gdyż ustawodawca nie kieruje sam do siebie tworzonych norm. Państwa są zatem jednocześnie: prawodawcami, adresatami i gwarantami przyjętych norm.

W prawie międzynarodowym spotyka się także normy HETERONOMICZNE, gdzie podmiotem prawodawczym nie jest jednocześnie adresatem czy gwarantem stosowania. Są to sytuacje w przypadku:

a) Kompetencji prawotwórczych trzech organizacji wyspecjalizowanych Narodów Zjednoczonych – konkretnie: ICAO (Międzynarodowa Organizacja Lotnicza), WHO (Światowa Organizacja Zdrowia) oraz WMO (Światowa Organizacja Metrologiczna).

b) Przyznawania pewnych praw i obowiązków państwom trzecim, które nie będą stroną przedmiotowego traktatu. Są to ścisłe wyjątki w prawie międzynarodowym ze względu na ogólną formułę pacta tertiis nec nocent, nec prosunt – umowa międzynarodowa nie może szkodzić ani służyć państwu trzeciemu – czyli nie może ona przyznawać mu praw i obowiązków.

Umowa międzynarodowa może wyjątkowo nakładać prawa i obowiązki na podmiot trzeci, ale po spełnieniu warunków. Wyróżnia się:

Obowiązki mogą być nałożone, gdy państwo trzecie przyjmie je wyraźnie na piśmie (o czym stanowi Wiedeńska Konwencja o Prawie Traktatów).

c) Rozwojowi praw międzynarodowej integracji gospodarczej i politycznej. Te instytucje, które posiadają kompetencje prawotwórcze, stanowią normy heteronomiczne, ze względu na to, że kierowane są one do państw członkowskich danej organizacji.